Kasper Schmeichel và một lược sử thủ môn – Nhà Cái 188bet

“Một thủ môn luôn cảm thấy khó chịu khi một bình luận viên vốn chưa từng xỏ găng ra sân bình luận những vấn đề chuyên môn kiểu như: thủ môn không được phép để thua bởi những cú dứt điểm ở góc gần. Hoặc tình huống đó thì thủ môn nên chụp dính, thay vì đấm ra…”, Kasper Schmeichel nói.

Có lẽ đấy là lý do khiến anh muốn chia sẻ thật sâu về thế giới của những thủ môn cho phóng viên của The Athletic. Kasper nói: “Vị trí thủ môn đã trải qua những cuộc cách mạng thật sự. Gần đây tôi đã trò chuyện với Peter Shilton (thủ thành huyền thoại của đội tuyển Anh) về vấn đề này”.

Đôi tay an toàn và đôi chân xuất sắc

Cụ thể cuộc cách mạng ấy là gì? Kasper nói: “Thường thì trong một trận đấu, các đội sẽ thi đấu theo sơ đồ 4-4-2, 5-3-2 hay một sơ đồ nào đấy. Cách nói này tất nhiên là gạt bỏ hoàn toàn vai trò của thủ môn. Nhưng gần đây, mọi người sẽ gọi sơ đồ chiến thuật là 1-4-4-2 hay 1-5-3-2. Họ đã nhận ra cái lợi của việc tấn công với 11 người, thay vì 10 người như trước”.

Vai trò của Schmeichel tại Leicester City dưới thời Brendan Rodgers là minh chứng cho cuộc cách mạng đó. Bên cạnh những pha cứu thua thần sầu, giờ thủ thành Đan Mạch còn góp sức vào những đợt phản công với những cú phát bóng chính xác. Khi cần dàn xếp một đợt tấn công từ sân nhà, Kasper cũng tham gia chuyền bóng điệu nghệ. Khi đội nhà bị phản kích, anh cũng sẵn sàng dâng cao, trở thành một thủ môn quét thật sự.

Cuộc cách mạng ấy đã nảy mầm từ sau khi luật cấm thủ môn dùng tay nhận đường chuyền về của đồng đội. Kasper nói: “Luật ấy đã thay đổi hoàn toàn vị trí thủ môn, tạo ra một cuộc cách mạng chiến thuật đồng thời chấm dứt sự nghiệp của nhiều thủ môn giỏi, vì họ không quen với điều đó”.

“Manuel Neuer đã hoàn toàn thay đổi môn thể thao này, có lẽ là từ World Cup 2010. Anh ấy đã chơi như một thủ môn quét từ trước, nhưng thật lạ khi anh ấy thể hiện vai trò ấy từ Bayern Munich lên đội tuyển Đức. Cả hai HLV, Joachim Low và Pep Guardiola, đều tận dụng sự táo bạo của anh ấy. Nhờ Neuer, họ mạnh dạn triển khai chiến thuật pressing cường độ cao. Khi để mất bóng, họ có thể đẩy đội hình lên dồn ép đối thủ. Nếu không may quả bóng bị đẩy về phía khung thành mình, Neuer luôn ở đó để “quét” rồi đưa quả bóng trở lại phần sân bên kia. Không chỉ thay đổi bóng đá, Neuer còn đặt thêm những kỳ vọng lên vai các thủ môn.

Xét về đẳng cấp thì ngoài Neuer, Ederson là một cái tên nổi bật bởi sự bình tĩnh khi xử lý bóng. Với Ederson ở bên kia, các đối thủ rất ngại pressing Man City. Dâng lên bắt Ederson tức là rời bỏ vị trí của mình và tạo cơ hội cho đối thủ, bởi việc lấy bóng trong chân anh ta quả thực quá khó.

Tương tự là Marc-Andre ter Stegen của Barcelona. Cứ áp sát thì anh ta lại tìm ra khoảng trống mà bạn để lại và khai thác nó. Nghĩa là càng cố chạy lên thì chỉ tổ chạy thục mạng về sân nhà mà thôi”.

Ở Leicester, Brendan Rodgers đã khuyến khích Schmeichel trở nên toàn diện hơn và góp sức nhiều hơn cho mặt trận tấn công. “Việc lên bóng từ phần sân nhà sẽ giúp chúng tôi kiểm soát thế trận tốt hơn”, Kasper nói. “Đó là điều tôi đã luôn làm ở đấu trường quốc tế, từ các tuyến trẻ lên đội tuyển quốc gia. Nghĩa là nó không quá xa lạ với tôi, nhưng chơi như thế ở Ngoại hạng Anh lại là một trải nghiệm khác”.

“Nhưng đó vẫn là môt điều tôi rất thích, nên tôi tận hưởng cuộc đổi thay ấy. Làm việc với một HLV đẳng cấp thế giới như Brendan là điều thú vị. Chúng tôi rốt cục đã tìm cách hiểu được ông ấy. Mọi người dần nhận ra lợi ích to lớn của việc tấn công với 11 thay vì 10 người , nhưng không phải HLV nào cũng nhìn ra được”.

Schmeichel thừa nhận anh không thể phát bóng chính xác lên trên trong giai đoạn đầu của sự nghiệp vì kỹ năng chưa đủ. Anh đã phải trau dồi kỹ năng ấy suốt thời gian tại học viện của Man City, trước khi được mang cho những đội bóng hạng thấp hơn để lấy kinh nghiệm như Darlington, Bury, Cardiff City, Conventry City, cả Falkirk của Scotland. Kasper thực sự là một tài năng nở muộn. Bởi vì mãi sau khi đã khoác áo cho Notts County, Leeds United và Leicester, anh mới dần được được tiếng vang.

Thủ môn không còn tập riêng

“Tôi thấy việc tập luyện cùng các cầu thủ trên sân và học hỏi từ họ là cần thiết”, Kasper nói. “Cảm giác của các đồng đội về tôi rất quan trọng. Vì họ phải thấy tôi chân tốt thì mới có thể tự tin, thoải mái chuyền về mỗi khi bị vây ráp. Họ phải tin là tôi xử lý được. Ngày nay, thủ môn không còn phải ra tập riêng rồi cuối buổi xếp đội hình vào đá tập nữa. Các đồng đội giờ chuyền bóng cho tôi như họ chuyền cho nhau.

Tôi đã rất may mắn khi đầu quân cho Man City. Tôi được tập cùng đội một khi mới 15 tuổi, có cơ hội quan sát và học hỏi từ những người giỏi nhất. Thủ thành số một và số hai thường tham gia các buổi tập, và điều đó đồng nghĩa với việc thủ thành dự bị như tôi trở nên thừa thãi. Tôi đã nhiều lần xin tập ở những vị trí bị trống hay khi thiếu nhân lực. Ở đâu cũng được, từ hậu vệ cánh phải, tiền vệ trung tâm cho tới trung vệ, điều đó giúp tôi hiểu tâm lý muốn nhận bóng của các cầu thủ và nhận ra cảm giác thể trạng của họ, bởi đòi hỏi về thể lực giữa thủ môn và các vị trí khác trên sân là rất khác nhau.”

Với luật mới cho phép các hậu vệ đứng trong khu vực cấm địa để nhận đường phát bóng, Schmeichel đã dùng chân nhiều hơn và anh tin các thủ môn nên ra khỏi vòng cấm nhiều hơn trong tương lai.

“Sự thay đổi luật đã làm nảy sinh ra nhiều biến thể thú vị trong chiến thuật,” anh chia sẻ. “Bạn có thể thấy điều đó trong cách Barca vận hành với Ter Stegen. Khi họ phát bóng, họ đứng thành hình tam giác với hai trung vệ đứng cạnh thủ môn, cậu ấy chuyền cho một trung vệ rồi nhận bóng lại, sau đó cả ba sẽ đồng loạt tiến lên. Về cơ bản, cậu ấy như một hậu vệ trong quá trình triển khai bóng vậy.

Trong đa số trường hợp, họ chuyền cho Ter Stegen từ bên cánh vì cậu ấy cảm thấy thoải mái và tự tin khi đứng trong khoảng hở đó. Cậu ấy chuyền bóng lên giữa sân như một trung vệ và nhờ thế, hai hậu vệ biên có thể thoải mái dâng cao. Họ lập thành tam giác hậu vệ và tuyến giữa sẽ được đôn dày hơn. Tôi nghĩ cuộc cách mạng sẽ còn kéo dài tới khi thủ môn trở thành một cầu thủ trên sân thực thụ – chỉ khác ở chỗ mang găng tay thôi”.

Học cách phát bóng

Công nghệ vừa có ích, vừa có hại đối với nghề thủ môn hiện đại.

Schmeichel hay xem video về các thủ môn khác trên thế giới để cóp nhặt những yếu tố có ích từ họ và cải thiện lối chơi của mình.

“Ban đầu tôi chỉ xem Youtube. Tôi quan sát mọi thủ môn để xem có gì hay ho và áp dụng chúng vào những trận đấu của mình”, Schmeichel giải thích. “Tôi sẽ nói chuyện với Tim Flowers, HLV của tôi khi còn trẻ, và bảo ‘Em thấy ông thủ môn Tây Ban Nha kia làm thế này. Em sẽ thử làm theo và chúng ta sẽ thảo luận xem nó có phù hợp với em hay không’. Rồi bạn thích nghi với nó thôi.

Khi ấy tôi theo dõi những người như Edwin van der Sar lúc ở thời đỉnh cao với đôi chân thuộc hàng thượng hạng – rất khác so với tiêu chuẩn chơi chân bây giờ. Lối chơi hai thời là khác nhau nhưng tôi thích theo dõi những Van der Sar, Iker Casillas hay David Seaman, người mà tôi may mắn làm thân và được chơi bóng cùng.

Tôi cũng xem Petr Cech và Santiago Canizares nữa; có rất nhiều thủ môn, như Gianluigi Buffon, và bạn phải xem cách họ xử lý tình huống, từ đó cóp nhặt kinh nghiệm và thử xem có hợp với mình không, vì mọi thủ môn đều có tầm vóc và phong cách khác nhau.

Tôi đặc biệt thích Oliver Kahn và Casillas vì họ có tạng người giống tôi. Tôi phải nhanh nhẹn và bùng nổ hơn vì sải tay mình không được dài như những thủ thành cao lớn. Tôi đã rất may mắn khi có mặt ở Man City, được tập luyện với cha mình, với Seaman, David James, Joe Hart, Shay Given và Ronald Waterreus, người đã ảnh hưởng rất lớn tới tôi vì chú là người đầu tôi thấy thực hiện cú vô phát bóng vô lê ngang. Tôi chưa từng thấy điều như thế. Thật tuyệt khi thấy chú ấy tiến vào và thực hiện nó bằng cả chân trái lẫn chân phải. Được đứng gần và quan sát những con người này, quan sát sự bình tĩnh của huyền thoại Seaman dưới áp lực khủng khiếp quả thật rất tuyệt vời.

Đặc sản của James chính là sự chuyên nghiệp, cách chú ấy tập luyện và chăm sóc cơ thể trong phòng gym. Shay là một trong số những người tôi dõi theo, nhưng bạn sẽ không thể nhận ra chú ấy giỏi thế nào với sự ổn định xuất sắc nếu không tới gần. Những pha highlight bạn xem chỉ là những điều rất đỗi bình thường với chú ấy.

May mắn thay, ngày nay có cả tá những nền tảng trình duyệt cho phép ta làm điều đó, bạn không cần phải lục lọi hàng giờ nữa. Nhưng chúng ta nảy ý tưởng và áp dụng nó vào sân tập”.

Schmeichel từng đeo camera GoPro mỗi lúc tập để ghi lại quá trình và xem xét về sau, nhưng công nghệ đã nâng nó lên một tầm cao mới. “Chúng tôi có camera ở mọi góc sân tập, vậy nên cứ tập xong là bạn có cả đống video về mình từ mọi góc độ”, anh giải thích. “Đó là điều bạn muốn, và công nghệ ảnh hưởng tới bóng đá rất nhiều.

Rồi ta phải lấy những cái hay từ buổi tập ra và tập đi tập lại hàng trăm hàng ngàn lần cho nhuần nhuyễn, cái gì cũng vậy thôi. Nếu bạn muốn giỏi điều gì, bạn phải tập mãi, tập mãi.

Trước khi tự mình phát bóng, tôi phải nhờ tới hậu vệ phải. Man City chính là nơi tôi trui rèn khả năng sau một năm tự thân phát bóng. Tôi đá chẳng hay gì. Nhưng cứ sau mỗi buổi tập, tôi lại luyện thêm nhiều kiểu đá. Có thể là vô lê ngang, nửa vô lê khi đang chạy như Van der Sar, phát bóng nảy hay phát bóng nằm yên; cứ thế, tôi tập đủ loại. Đứng từ vòng cấm địa, sau đó phát bóng lên hai khung gỗ nơi tuyến tiền vệ, bằng cả hai chân.

Khi còn trẻ, chưa có con và chưa phải gánh vác trách nhiệm, bạn có nhiều thời gian để tập và khi ấy tôi chẳng có gì ngoài thời gian, vậy nên tôi dành mỗi buổi trưa để tập bóng. Sẽ có lúc mọi thứ trở nên nhàm chán, nhưng bạn phải tin rằng mọi công sức sẽ được đền đáp, và tôi thấy nghiệp thủ môn cũng y như vậy. Việc tập đi tập lại giúp rèn luyện trí nhớ cơ bắp và hình thành bản năng thứ hai, giúp bạn rất nhiều trong các trận cầu.”

Một thách thức cho các thủ môn hiện đại như Schmeichel chính là sự phát triển của trái bóng tròn và những khó khăn tới từ sự chuyển đổi giữa các loại bóng. “Trái bóng chính là điểm mấu chốt trong các trận cầu”, Schmeichel chia sẻ. “Nếu bạn chưa từng đứng trong khung gỗ, bạn sẽ không biết nó khác nhau thế nào. Lấy ví dụ, quả bóng chúng tôi đang xài tại Ngoại hạng Anh rất hoàn hảo. Nó rất tuyệt vời, có độ nặng, độ đầm và độ bám hoàn hảo.

Rồi bạn dự Carabao Cup hay Cúp FA, nơi cho bạn những trái bóng tệ nhất trần đời. Bóng thì trơn và nặng như chì, điều đó thay đổi lối chơi của bạn hoàn toàn. Ví dụ như những quả phát bóng hay chuyền dài, bạn không thể đá nó như cách bạn đá một quả bóng Nike được, thế nên bạn phải đổi cách đá. Vậy mới thấy các cầu thủ trên sân gặp khó khăn thế nào khi chuyển từ chơi bóng Ngoại hạng Anh sang, vì bóng Ngoại hạng Anh rất tuyệt và bóng Cup thì rất khó đoán.”

Xem xét kĩ càng

Một bất lợi khác của công nghệ chính là sự phát triển của truyền thông và những săm soi vào chuyên môn mà một cầu thủ phải đối mặt, với các thủ môn thì đặc biệt được săm soi kĩ hơn. “Toàn cảnh về sự nghiệp của tôi đã thay đổi bởi khi bắt đầu, những thứ như truyền thông chưa tồn tại, bạn có thể thi đấu và tận hưởng nó, người ngoài không thể khen hay chê bạn được nhiều như ngày nay”, Schmeichel nói. “Những thủ thành hiện đại và những cầu thủ trẻ sẽ đều phải trải qua điều đó, và sẽ rất dễ nản lòng nếu bạn không chuẩn bị sẵn vì không phải ai cũng đối tốt với bạn đâu”.

Nhưng chúng không chỉ dừng lại ở online.

“Rất nhiều lần, khi đang phát bóng, đám đông quá khích phía sau sẽ la ó bạn bằng những lời lẽ chẳng ai nghĩ họ sẽ thốt ra”, Schmeichel kể. “Mặt bạn phải thật dày. Bạn phải đảm bảo rằng mình sẽ vững chân trong thế giới này, một thế giới đang dần khắc nghiệt hơn kể từ lúc tôi khởi nghiệp, và sẽ càng hà khắc qua từng năm tháng.

Những chuyên gia được trả tiền để nêu lên ý kiến và lời nói của họ rất có trọng lượng. Tôi tôn trọng họ và học được rất nhiều mỗi khi họ bàn về chiến thuật. Họ biết rất nhiều về thủ môn nhờ vào kinh nghiệm làm việc với các thủ thành và vì họ từng thi đấu chuyên nghiệp, nhưng nếu bạn chưa từng đứng vào khung gỗ thì bạn sẽ không thể hiểu.

Bạn phải quan sát mỗi tình huống khác nhau. Phán đoàn từng đường bóng dựa trên tính chất của nó. Một cú sút vào góc gần có thể rất khó cản. Nó có thể đi qua người, qua chân, có thể nó sẽ rất căng và bạn chẳng thể làm gì khác. Chúng tôi tự trách bản thân mình sau mỗi bàn thua. Bạn tự trách mình vì nghĩ bạn có thể làm khác. Những suy nghĩ hậu sự việc nghe thì hay đấy, nhưng dù bóng có đi về góc xa hay góc gần thì bạn sẽ luôn có cái cảm giác rằng, ‘Ồ, sẽ ra sao nếu mình làm thế này hay thế kia nhỉ’.

Sẽ rất khó chịu nếu một gã ngoại đạo nào nói ‘Chân cậu ta di chuyển sai rồi’ hay ‘Tay sai rồi’. Ai mà phán được tay sai hay đúng kia chứ? Nếu bạn cản được thì chẳng có tay nào sai tay nào đúng cả. Thủ môn phần lớn là phải tùy cơ ứng biến. Mọi sự cứ thế diễn ra, và bạn phải sẵn sàng cho bất kì điều gì. Nếu bạn chưa từng đứng trong khung gỗ, bạn sẽ không hiểu được đâu. Khi bạn đứng trấn thủ và ai đó sút bóng từ khoảng cách 20 mét, bạn sẽ thấy nó gần kinh khủng nhưng nếu bạn bước ra và đứng cách khung thành 20 mét, bạn sẽ thấy nó rất xa. Hai góc nhìn này là hoàn toàn khác nhau.

“Tôi hoàn toàn tôn trọng và hiểu rằng họ được yêu cầu và phải nêu lên ý kiến, nhưng đừng đào sâu vào vấn đề chuyên môn nếu bạn chưa từng thử qua, vì bạn sẽ chẳng biết gì. Bạn không nên đưa ra thông tin sai lệch nếu không biết mình đang nói về cái gì vì như thế, mọi người sẽ phán xét các thủ môn một cách chệch hướng – ‘Hắn ta thật rác rưởi, anh ta thật tuyệt vời’. Trong cái thế giới của truyền thông, chẳng có gì đứng giữa cả. Chẳng có thủ môn nào là ổn dưới con mắt của thiên hạ.

Bạn nên xoay quanh những người mà bạn tin tưởng, những người hiểu bạn và hiểu lối bắt bóng của bạn, những người mà bạn cảm thấy thoải mái. Họ có thể trò chuyện với bạn. Tôi luôn biết khi mình thi đấu hay hay dở, tôi không cần người ngoài chỉ điểm mình. Nhưng ngày nay, tôi thấy thật khó cho những cầu thủ trẻ phải né tránh cái giới truyền thông đầy hiểm họa ngoài kia”.

Lời khuyên đáng giá của Schmeichel cho những thủ thành trẻ, những con người sẽ đưa vị trí thủ môn tiến xa trên con đừng cách mạng hóa, là hãy dẹp bỏ công nghệ và bước ra khỏi vũng bùn. “Tôi nghĩ điều quan trọng nhất là rời máy tính và bắt tay vào việc”, anh chia sẻ. “Đừng chơi FIFA. Đừng phí thời gian vào mấy món vô bổ đó. Ra ngoài và vận động. Ra ngoài và tập luyện đi! Tôi yêu việc ra sân và mong rằng khi người khác nhìn vào tôi đây, họ sẽ thấy thái độ cầu tiến và nhiệt huyết trong từng trận đấu.

Tôi hy vọng họ có thể trông thấy niềm vui và tình yêu mà tôi dành cho quả bóng tròn”.

Hoài Thương (theo Athletic)